Γράφει η Κουλαφέτη Ιωάννα,
Κλινική Γνωστική Νευροψυχολόγος MSc
Ο υδροκέφαλος είναι μια διαταραχή της φυσιολογίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ), που έχει ως αποτέλεσμα την ανώμαλη διαστολή των εγκεφαλικών κοιλιών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων υδροκέφαλου συναντάται στην παιδική ηλικία. Στα μεγαλύτερα παιδιά, εκτός των τυπικών συμπτωμάτων παρατηρούνται και ψυχικές διαταραχές, σύγχυση ή ψύχωση (Στοφόρου, 2018).
Κατά την διάρκεια της αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης, οι ασθενείς έχουν συναίσθηση της κατάστασης τους και συνεπώς εμφανίζουν κατάθλιψη, άγχος και ευερεθιστότητα. Η εμπλοκή των μετωπιαίων περιοχών αλλά και η διακοπή των φλοιικών- υποφλοιωδών συνδέσμων οδηγούν σε νευροψυχιατρικές διαταραχές που περιλαμβάνουν την εξασθένηση των εκτελεστικών λειτουργιών, την αποθάρρυνση, διαταραχές διάθεσης όπως μανία, κατάθλιψη και απάθεια (Mega, 1994).
Στην βιβλιογραφία έχουν περιγραφή περιπτώσεις ασθενών με υδροκέφαλο με προεξέχουσα τη ψυχωτική συμπτωματολογία. Οι ασθενείς είχαν εμφανίσει αρχικά ψυχιατρικά συμπτώματα όπως παραισθήσεις, κατάθλιψη, αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, παρανοειδή συμπτώματα , απάθεια και βραδύτητα (Pujol, 1989). Ακόμη έχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις ασθενών με αυτοτραυματική συμπεριφορά και επιθετικότητα (Mashiko, 1996).
Ο υδροκέφαλος μπορεί εξαιτίας των δομικών βλαβών να δημιουργήσει προβλήματα στην σκέψη και την αντίληψη. Έχουν ενοχοποιηθεί ορισμένες εγκεφαλικές περιοχές όπως ο μετωπιαίος φλοιός, διεγκεφαλικές και μεσεγκεφαλικές δομές. Αυτές οι περιοχές φαίνεται να σχετίζονται με την υδροκεφαλική ψύχωση (Chatziioannidis, 2013).
Μεγάλη σημασία για την κατανόηση των παραληρηματικών ιδεών του ασθενούς, έχει ο μετωπιαίος λοβός. Συνοπτικά να αναφέρουμε ότι ο μετωπιαίος λοβός είναι η μεγαλύτερη περιοχή από όλους τους λοβούς του εγκεφάλου. Ο μετωπιαίος λοβός και ιδιαίτερα ο προμετωπιαίος φλοιός του μετωπιαίου λοβού διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο όσον αφορά στις γνωστικές, συναισθηματικές και ανώτερες νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου. Η σκέψη, η λήψη αποφάσεων, η επίλυση προβλημάτων, η ηθική σκέψη και γενικότερα η διάθεση του ανθρώπου συνδέονται με τον μετωπιαίο λοβό. Έτσι οι βλάβες που μπορεί να προκληθούν στον μετωπιαίο λοβό έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρές διαταραχές στην προσωπικότητα του ασθενούς.
Πιο συγκεκριμένα στον υδροκέφαλο, οι βλάβες του μετωπιαίου λοβού δυσκολεύουν τον ασθενή να ενσωματώσει στοιχεία που διαψεύδουν τις αντιληπτικές του διαστρεβλώσεις και ως εκ τούτου να τις διορθώσει (Chatziioannidis, 2013). Επιπροσθέτως οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν μεταβολές προσωπικότητας, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και μανία. (Oliveira, 2014).
Σύμφωνα με μελέτη που έγινε το 2009 σε άτομα με υδροκέφαλο, βρέθηκε ότι το πιο κοινό νευροψυχιατρικό σύμπτωμα που εμφάνιζαν, ήταν η απάθεια που ακολουθείται από άγχος και επιθετικότητα. Ακόμα υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων και της νοητικής εξασθένησης η οποία προκύπτει από μια κοινή παθολογία στον μετωπιαίο λοβό (Yumiko, 2009).
Δεν έχει αναφερθεί ότι ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης προκαλεί παρεκκλίνουσα, αντικοινωνική συμπεριφορά. Ωστόσο, μελέτη που έγινε σε ασθενή που υπέστη τραυματική εγκεφαλική βλάβη και στη συνέχεια ανέπτυξε υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, καταδεικνύει την εμφάνιση παράνοιας, παραληρητικών ιδεών και βίαιης συμπεριφοράς (Bloom, 1998).
Οι συναισθηματικές διαταραχές που προκαλούνται από τον υδροκέφαλο μπορούν με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη και με ψυχιατρικές παρεμβάσεις να βελτιωθούν. Η απάθεια που μπορεί να εμφανιστεί αλλά και η επιθετικότητα πρέπει να στοχευθεί κατά την διάρκεια της ψυχολογικής υποστήριξης. Τέλος η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να κριθεί αναγκαία για να βελτιωθούν τυχόν επιθετικές συμπεριφορές.
Βιβλιογραφία
